توکن چیست؟
در صورتی که به تازگی با مفاهیم بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال آشنا شده‌اید، درک تفاوت بین دارایی‌های دیجیتال، رمزارزها و توکن‌ها امری ضروری است. این اصطلاحات در ارتباط با یکدیگر به کار می‌روند، اما از نظر مفهومی تفاوت‌های مهمی دارند. به طور کلی، دارایی دیجیتال به معنای دارایی غیرمادی است که در قالب دیجیتال، معامله، ایجاد و ذخیره می‌شود. در زمینه بلاک‌چین، این دارایی‌ها شامل ارزهای دیجیتال و توکن‌های رمزنگاری شده می‌شوند.
تمایز اصلی میان این دو دسته در این است که ارزهای دیجیتال مانند اتریوم یا ریپل، به عنوان دارایی بومی یک بلاک‌چین وجود دارند، در حالی که توکن‌ها به عنوان بخشی از یک پلتفرم ساخته می‌شوند و بر روی یک بلاک‌چین موجود قرار می‌گیرند، به عنوان مثال بسیاری از توکن‌های ERC-20 که به اکوسیستم اتریوم تعلق دارند.
اگر می‌خواهید بیشتر با مفهوم توکن و انواع آن آشنا شوید، ما در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
آشنایی کامل با مفهوم توکن در دنیای رمزارزی
فهم مفهوم Token برای افراد جدیداً به دنیای رمزنگاری وارد شده، ممکن است کمی پیچیده به نظر برسد. از نظر فنی، یک Token یک نشانگر مالکیت یا ارزش در یک سیستم غیرمتمرکز است. در این مورد، تفاوت آن با رمزارز، دارایی دیجیتال یا دارایی رمزنگاری وجود ندارد. به طور کلی، یک Token می‌تواند هر دارایی رمزنگاری غیر از بیت کوین یا اتر باشد. این تعریف همانند مفهوم آلت‌کوین است.
احتمالاً معنای متداول‌ترین Token در صنعت کریپتو، یک دارایی رمزنگاری شده که بیرون از بلاک‌چین اصلی ایجاد شده است، است. به عنوان مثال، اتر، Token بومی بلاک‌چین اتریوم است. هر دارایی رمزنگاری که در بلاک‌چین اتریوم وجود دارد، یک Token است. اگرچه رمزارزها و Tokenهای کریپتو شباهت‌های زیادی دارند، اما رمزارزها عمدتاً برای مبادله، پرداخت و حفظ ارزش مورد استفاده قرار می‌گیرند.
توکن‌های رمزنگاری معمولاً برای جمع‌آوری سرمایه برای پروژه‌ها استفاده می‌شوند و معمولاً از طریق فرآیند اولیه عرضه سکه ICO، ایجاد، توزیع، فروش و به گردش در می‌آیند، که شامل یک دوره تأمین مالی جمعی است.
تاریخچه توکن‌های کریپتو: از مستر کوین تا رونق ICO
قبل از ظهور ICO در سال ۲۰۱۷، رمزارزهایی وجود داشتند که از بیت کوین و اتر، با Fork شدن منشعب شده بودند. اما اولین ICO و توکن معروف، مستر کوین (Mastercoin) بود. J.R. Willet مستر کوین را در ژانویه ۲۰۱۲ ایجاد کرد و آن را از طریق Bitcoin Forum معرفی کرد. او وایت پیپر خود را “دومین وایت پیپر بیت کوین” نامید. توکن Mastercoin یکی از اولین پروژه‌هایی بود که از لایه‌ها برای بهبود عملکرد یک ارز دیجیتال استفاده کرد.
این پروژه ارزش مستر کوین را به ارزش بیت کوین مرتبط کرد و توضیح داد چگونه از وجوه برای پرداخت به توسعه‌دهندگان استفاده می‌شود تا کاربران از مسترکوین‌های خود، کوین‌های جدیدی بسازند.
رونق ICO و توکن‌ها
بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶، ایجاد توکن‌های کریپتو و ICO به طور قابل توجهی افزایش یافت. به نظر می‌رسید که سرمایه‌گذاران از افزایش ارزش پتانسیلی آنها آگاه بودند. توسعه‌دهندگان، کسب‌وکارها و کلاه‌برداران به سرعت برای بهره‌برداری از این رونق، شروع به ایجاد توکن‌ها کردند. این امر باعث شد نهادهای نظارتی هشدارهایی درباره خطرات ICO به سرمایه‌گذاران صادر کنند.
مهم است توجه داشته باشیم که همه ICOها و توکن‌ها کلاه‌برداری نیستند، بلکه بسیاری از آنها تلاش مشروعی برای جمع‌آوری سرمایه برای پروژه‌ها یا استارت‌آپ‌ها هستند.
ترکیدن حباب ICO و تأثیر آن بر Token کریپتو
در سال ۲۰۱۸، حباب ICO سقوط کرد و بلافاصله پس از آن، عرضه اولیه صرافی‌های IEO به وجود آمد و این صرافی‌ها آغاز به تسهیل فرآیند عرضه توکن‌ها کردند. آنها ادعا کردند که عملیات عرضه توکن‌ها را بازبینی کرده و ریسک سرمایه‌گذاران را کاهش داده‌اند، اما کلاه‌برداران از این فرصت برای ترویج شیوه‌های خود بهره بردند. نهادهای نظارتی نیز هشدارهایی در مورد خطرات مرتبط با مشارکت در IEO به سرمایه‌گذاران ارائه دادند.
همچنین به صرافی‌ها توصیه شد که در صورت فراهم کردن امکانات برای جمع‌آوری سرمایه، ملزم به ثبت‌نام در مقامات مربوطه شوند. این نکته مهم این بود که صرافی‌ها ممکن است به عنوان سیستم‌های معاملاتی جایگزین یا کارگزاران عمل کنند که طبق قوانین، موظف به ثبت‌نام هستند. در وایت‌پیپرهای آنها، اهداف توکن، روش فروش آن، استفاده از وجوه جمع‌آوری شده و منافع سرمایه‌گذاران به دقت توضیح داده می‌شود.
Token کریپتو چگونه کار می‌کند؟
رمزارزها به عنوان سیستم‌هایی که امکان پرداخت آنلاین و امن را فراهم می‌کنند، شناخته می‌شوند. اما Tokenهای رمزنگاری به عنوان واحدهای تراکنشی در بلاک‌چین‌ها عمل می‌کنند و با استفاده از قالب‌های استاندارد مانند شبکه اتریوم، ایجاد می‌شوند و به کاربران اجازه می‌دهند تا توکن‌ها را ایجاد کنند. این بلاک‌چین‌ها بر اساس مفهوم قرارداد هوشمند یا برنامه‌های غیرمتمرکز کار می‌کنند که در آن کدهای قابل برنامه‌ریزی برای پردازش و مدیریت تراکنش‌های مختلف به کار می‌روند.
به عنوان یک مثال، یک Token رمزنگاری می‌تواند نمایانگر تعداد امتیاز وفاداری مشتری در یک بلاک‌چین باشد یا حق دسترسی به محتوا را به کاربران اعطا کند. همچنین، ممکن است یک Token نماینده ارز دیجیتال دیگری باشد و قابلیت مبادله و انتقال بین شرکت‌ها و کاربران مختلف بلاک‌چین را داشته باشد. سرمایه‌گذاران از Token رمزنگاری به دلایل مختلفی استفاده می‌کنند، از جمله نمایندگی سهام در شرکت‌ها و معاملات اقتصادی برای خرید کالا و خدمات.
به عنوان یک مثال کاربردی، Bluzelle، یک ارائه‌دهنده ذخیره‌سازی غیرمتمرکز، به شما این امکان را می‌دهد که توکن‌های خود را برای کمک به ایمن کردن شبکه در حین دریافت کارمزدها و پاداش تراکنش‌ها، استیک (Stake) کنید.
توکن‌های کریپتو در مقایسه با ارزهای دیجیتال
اگرچه از لحاظ فنی رمزارزها و Tokenهای کریپتو تفاوت چندانی ندارند، اما این دو مفهوم از برخی جوانب یکدیگر متمایز هستند. بسیاری از افراد برای انجام پرداخت‌های خود، به خرید بیت‌کوین که محبوب‌ترین ارز دیجیتال است، روی آورده‌اند. پس از موفقیت بیت‌کوین، ارزهای دیجیتال دیگری مانند آلت‌کوین‌ها (مانند بیت‌کوین کش، دوج‌کوین، لایت‌کوین و …) نیز به وجود آمده و در برخی موارد ادعا می‌کنند که نسبت به بیت‌کوین برتری دارند.
این ارزهای دیجیتال معمولاً به عنوان ابزاری برای ذخیره ارزش عمل می‌کنند، در حالی که Tokenها معمولاً دارای عملکردهای متنوع‌تری مانند حقوق حاکمیتی (مانند UNI) یا ارزش هنری (مانند NFT) هستند.
تفاوت اصلی بین یک کوین و یک Token این است که کوین دارای بلاک‌چین است، در حالی که Token ندارد. یک بلاک‌چین ممکن است تنها یک دارایی بومی مانند کوین کریپتو را داشته باشد، در حالی که چندین Token مختلف می‌توانند روی همان بلاک‌چین فعال باشند. به عنوان مثال، بلاک‌چین اتریوم می‌تواند میزبان USDT، MATIC و LINK باشد.
تعداد بیشتری از کلاه‌برداری‌ها و پروژه‌های ضعیف مرتبط با Tokenهای کریپتو نسبت به کوین‌ها وجود دارد، زیرا ایجاد Token نسبت به کوین‌ها آسان‌تر است. با این حال، این موضوع نشان‌دهنده این نیست که کوین‌ها گزینه بهتری برای سرمایه‌گذاری باشند. در هر صورت، یک Token ممکن است کاربردهای جذاب‌تری داشته باشد.
Tokenهای کریپتو به عنوان ابزاری برای ایجاد و اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند در بلاک‌چین مورد استفاده قرار می‌گیرند تا تراکنش‌ها را تسهیل کنند.
کاربردهای Tokenهای کریپتو
Tokenهای رمزنگاری جهانی را به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند تا از امکانات مختلفی بهره‌مند شوند. در ادامه، برخی از کاربردهای آنها را شرح می‌دهیم:
۱. امور مالی: Tokenها می‌توانند برای ایجاد سیستم‌های مالی غیرمتمرکز مانند پلتفرم‌های وام‌دهی، خدمات بیمه یا راه حل‌های مدیریت دارایی استفاده شوند. این پلتفرم‌ها باعث افزایش کارایی، شفافیت و دسترسی بهتر نسبت به خدمات مالی سنتی می‌شوند.
۲. مدیریت زنجیره تأمین: Tokenهای کریپتو می‌توانند برای ردیابی و تأیید منشأ و اصالت کالا در زنجیره تأمین استفاده شوند، که این امر باعث ایجاد شفافیت بیشتر و کاهش ریسک محصولات تقلبی می‌شود.
۳. رأی‌گیری و حاکمیت: Tokenهای رمزنگاری می‌توانند سیستم رأی‌گیری ایمن، شفاف و غیرمتمرکز را برای سازمان‌ها، جوامع و حتی کل کشورها فراهم کنند.
۴. صنعت سرگرمی: به ویژه NFTها، راه‌های جدیدی را برای سازندگان و افراد دارای کلکسیون در دنیای هنر، بازی و موسیقی فراهم می‌کنند. این توکن‌ها به هنرمندان اجازه می‌دهند آثار خود را مستقیماً بفروشند و کسب درآمد کنند، در حالی که کلکسیونرها می‌توانند دارایی‌های دیجیتال منحصربه‌فرد را به طور امن، ذخیره و مبادله کنند.
صفر تا صد متاورس را اینچا بخوانید
انواع توکن در دنیای کریپتو
در دنیای کریپتو، انواع مختلفی از توکن‌ها وجود دارند که هرکدام ویژگی‌های خاصی بر اساس نوع استفاده خود دارند. یک توکن ممکن است در بیش از یک دسته قرار گیرد یا ویژگی‌هایی از دسته دیگر را داشته باشد. در زیر به بررسی جزئیات بیشتر انواع توکن می‌پردازیم:
۱. توکن‌های پلتفرم: این نوع توکن‌ها از برنامه‌های غیرمتمرکز یا dApp در بلاک‌چین پشتیبانی می‌کنند. به عنوان مثال، پروتکل UniSwap یک dApp است که از قراردادهای هوشمند برای تبادل توکن‌های مختلف استفاده می‌کند. توکن‌های پلتفرم از بلاک‌چینی که در آن فعالیت می‌کنند، پشتیبانی می‌کنند و امنیت بیشتری برای فعالیت‌های تراکنشی فراهم می‌کنند.
۲. توکن‌های پرداخت: این توکن‌ها یک راه حل سریع و ساده برای انتقال پول فراهم می‌کنند، مانند ارزهای معمولی. با این حال، غالباً مزایای بیشتری نسبت به روش‌های پرداخت سنتی دارند، از جمله کمترین کارمزد تراکنش و امکان انجام چندین معامله.
۳. توکن‌های کاربردی: این توکن‌ها به کاربران امکان دسترسی به خدمات یا محصولات مبتنی بر بلاک‌چین را می‌دهند و می‌توانند برای پرداخت هزینه خدمات استفاده شوند.
۴. توکن‌های اوراق بهادار: این توکن‌ها معادل رمزنگاری اوراق بهادار معمولی مانند سهام و اوراق قرضه هستند و نشان‌دهنده مالکیت در این دارایی‌های مالی سنتی می‌باشند.
۵. توکن‌های حاکمیتی: این توکن‌ها دارندگان آن را قادر می‌سازند تا در مواردی مانند تصمیم‌گیری‌های مرتبط با آینده یک برنامه یا پروتکل، رأی دهند.
۶. توکن‌های غیر قابل تعویض (NFT): این توکن‌ها نشان‌دهنده مالکیت دارایی‌های دیجیتال منحصربه‌فرد مانند هنر دیجیتال و ویدیو می‌باشند.
۷. توکن‌های قابل تعویض: این توکن‌ها تقسیم شده و قابل مبادله هستند و مانند ارزهای دیجیتال معمولی عمل می‌کنند.
۸. توکن‌های Wrapped: این توکن‌ها به دارایی‌هایی که در یک بلاک‌چین مخصوص صادر شده‌اند، ارزش یک دارایی بومی از یک بلاک‌چین دیگری را انتقال می‌دهند.
