آشنایی با اصطلاحات پایه ارزهای دیجیتال

در دنیای پیشرفته ارزهای دیجیتال، هر روز با گسترش خود رو به رو است و برای کسانی که به دنبال ورود به این دنیای هیجان‌انگیز برای سرمایه‌گذاری هستند، آشنایی با اصطلاحات پایه ارزهای دیجیتال امری بسیار اساسی محسوب می‌شود. اگر نمی‌دانید سرمایه‌گذاری چیست، حتما دانشنامه مهندس ورقائی را دنبال کنید.

با شروع فعالیت بازار ارزهای دیجیتال از سال ۲۰۰۹ و با معرفی بیت کوین به عنوان اولین رمزارز غیرمتمرکز، این بازار آغاز به رشد کرد و از آن زمان تاکنون، ارزهای دیجیتال به گسترش چشمگیری دست یافته‌اند. امروزه، بازار ارزهای دیجیتال با وجود هزاران رمزارز مختلف و هر روز افزون بر آن، به یک صحنه پویا و پرانرژی تبدیل شده است.

سرعت بالای رشد در این صنعت باعث شده تا اصطلاحات پایه ارزهای دیجیتال و مفاهیم جدیدی شکل بگیرند. به همین دلیل، افرادی که قصد ورود به این حوزه را دارند، نیازمند آشنایی دقیق با این اصطلاحات و مفاهیم تازه شده‌اند. در طول چندین سال اخیر، در این دنیای پرهیجان، احتمالاً با کلماتی همچون ارز دیجیتال، رمزارزها، بیت کوین، بلاک‌چین و موارد مشابه آشنا شده‌اید.

برای دستیابی به درک بهتر و ساده‌تر از این اصطلاحات ارز دیجیتال، توضیحاتی ساده و قابل فهم از اصطلاحات پایه ارزهای دیجیتال ارائه کرده است. پس از اینجا، با ما همراه باشید.

آشنایی با اصطلاحات پایه ارزهای دیجیتال

به منظور بهترین فهم از اصطلاحات جوهری مرتبط با ارزهای دیجیتال، ما در ابتدا با مفاهیم پایه و ابتدایی جهان رمزارزها آشنا خواهیم شد. این راهنمای جامع ویژه به ما کمک می‌کند تا در دل دنیای پیچیده ارزهای دیجیتال، با اصطلاحات اساسی آشنا شویم و بهترین تجربه را در این حوزه به دست آوریم.

• ارز دیجیتال (Digital Currency)

در دنیای پویای ارزهای دیجیتال، هیچ اثر فیزیکی قابل مشاهده نداریم؛ بلکه این ارزها در محیط دیجیتال به وجود می‌آیند. این ارزها با از بین بردن هزینه‌های مرتبط با تولید اسکناس و سکه، راهی سهل و سریع برای جابه‌جایی معاملات فراهم کرده‌اند.

ارزهای دیجیتال به دلیل تکنولوژی و مبانی متنوع خود به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند؛ ارز مجازی (Virtual Currency)، رمز ارز (Cryptocurrency) و ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC). اکثر ارزهای دیجیتال معروف به عنوان رمزارزها هستند و به همین دلیل، این دو واژه به طور متداول به جای یکدیگر استفاده می‌شوند.

• رمزارز (Cryptocurrency)

رمزارزها (Cryptocurrencies) گروهی از ارزهای دیجیتال هستند که از تکنیک‌های رمزنگاری برای ایمن سازی اطلاعات خود بهره می‌برند. این ارزهای دیجیتال به صورت متمرکز یا غیرمتمرکز عرضه می‌شوند و به عنوان نخستین رمزارز، بیت کوین از رویکرد غیرمتمرکز بهره‌مند است.

رمزارزها به طور کامل مستقل از سیستم بانکی عمل می‌کنند و عدم دخالت دولت‌ها و نهادهای متمرکز در مراحل تولید، تصدیق، و ثبت تراکنش‌ها ایمنی، انتقال سریع ارز همتا به همتا و حفاظت بالایی از اطلاعات را فراهم می‌آورند. این ویژگی‌های مثبت رمزارزها می‌توانند شامل جداکردن از سیستم بانکی، تسریع در انتقال وجوه، و تضمین امنیت داده‌ها باشند.

• رمز نگاری (Cryptography)

رمزنگاری یک فرآیند ایمن‌سازی اطلاعات و حفظ حریم خصوصی است که از کدهای خاص برای محافظت از ارتباطات و اطلاعات استفاده می‌کند. این تکنیک مطابق با استانداردهای امنیتی طراحی شده و فقط افرادی که دارای دسترسی به اطلاعات هستند، می‌توانند آن را مشاهده و پردازش کنند.

رمزنگاری اساسی برای برقراری ارتباطات امن در فضای آنلاین ضروری است، زیرا بدون استفاده از این تکنیک، خطر هک اطلاعات وجود دارد. در زمینه کیف پول‌های دیجیتال، امضای دیجیتال و روش‌های توافق بین کاربران و ماینرها، رمزنگاری به عنوان یک ابزار اساسی به کار می‌رود.

• بلاک چین (Blockchain)

یکی از مهم‌ترین اصطلاحات ارز دیجیتال تکنولوژی بلاک‌چین است. بلاک‌چین به عنوان یک دفتر رکوردهای دیجیتال برای ارزها، به صورتی کاملاً شفاف و غیرقابل تغییر شناخته می‌شود. این فناوری به عنوان یک سیستم ثبت داده و اطلاعات عمل می‌کند که با استفاده از رمزنگاری، هرگونه تلاش برای هک و تغییر اطلاعات را به شدت محدود می‌کند.

بلاک‌چین از تعداد زیادی بلاک تشکیل شده است، هرکدام حاوی اطلاعات تراکنش‌ها. این سیستم غیرمتمرکز از هرگونه مرکزیت خودداری می‌کند، و هیچ نسخه مرجع مشخصی برای آن وجود ندارد. به عبارت دیگر، تمام نسخه‌های بلاک‌چین با یکدیگر هماهنگ هستند و هر کدام از آن‌ها از اهمیت یکسانی برخوردارند. اطلاعات بلاک‌چین به صورت عمومی با تمام کاربران به اشتراک گذاشته می‌شود و این نسخه‌های عمومی به عنوان “بلاک‌چین عمومی” شناخته می‌شوند.

• بلاکچین عمومی (Public Blockchain)

بلاکچین‌های عمومی یکی از رایج‌ترین و محبوب‌ترین انواع بلاکچین‌ها هستند، که در این ساختار، اصل دموکراتیک بودن به طور کامل حاکم است. این نوع بلاکچین اجازه ورود بدون نیاز به مجوز را به همه افراد می‌دهد، و هر فرد با یک کامپیوتر متصل به اینترنت و نصب یک نسخه کامل از تمام داده‌های موجود در شبکه، می‌تواند یک نود در این بلاکچین باشد.

بلاکچین عمومی به عنوان یک دفتر کل توزیع شده عمل می‌کند، و نمونه‌های مشهور آن شامل بلاکچین‌های بیت‌کوین، اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال می‌شوند. تمام اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها، معاملات، تبادلات، و قراردادها در این بلاکچین به صورت علنی قابل مشاهده است و تمام تصمیم‌گیری‌ها از طریق سیستم اجماع انجام می‌شود.

لطفاً توجه داشته باشید که همه نودها می‌توانند در تمام پارامترهای الگوریتم اجماع شرکت کرده و در فرایندهای مختلف مانند تایید تراکنش‌ها و استخراج بلاک‌های جدید بدون هیچگونه محدودیتی همکاری نمایند. همچنین، تمام نودها باید به‌صورت فعال در جریان فرایندهای شبکه باشند و هیچ اتفاقی بدون مشارکت نودها در بلاکچین رخ نمی‌دهد. به عبارت دیگر، هر نود با انجام عملیات استخراج ممکن است پاداش ماینینگ بلاک جدید را دریافت کند.

• بلاکچین خصوصی (Private Blockchain)

بلاکچین خصوصی به عنوان یک ابزار قدرتمند در سازمان‌های دولتی و یا شرکت‌های خصوصی برای ثبت اطلاعات به کار می‌رود. در مقابل بلاکچین عمومی، این نوع بلاکچین دارای ویژگی عدم تمرکز نمی‌باشد، و برای ورود به این سیستم، دسترسی به اطلاعات آن و انجام فعالیت در شبکه، نیازمند دریافت مجوز از سوی مسئول کنترل‌کننده آن می‌شود.

بلاکچین خصوصی به صورت متمرکز توسط یک مسئول واحد اداره می‌شود و تعداد کاربران در این بلاکچین توسط همین مسئول تعیین می‌گردد. با این حال، این نوع بلاکچین همچنان خاصیت توزیع شدگی خود را حفظ کرده است؛ به این ترتیب که اعضای دارای مجوز حضور و فعالیت در سیستم، باید یک نسخه کامل از شبکه و داده‌های موجود در آن را بر روی رایانه‌های خود نگهداری کنند.

در این بلاکچین، کنترل کننده مرکزی به برخی از نودها مجوز اعتبارسنجی می‌دهد و فقط آن‌ها دارای اجازه تایید تراکنش‌ها و سایر فعالیت‌ها هستند. همچنین، علاوه بر سطح دسترسی گره‌های شبکه، موارد دیگری مانند شفافیت اطلاعات و استخراج بلاک‌ها نیز به مجوزهای مشخصی نیازمند است. قوانین بلاکچین خصوصی پیش از راه‌اندازی به کامل، توسط شرکت یا سازمان مربوطه تعیین و تدوین می‌شوند.

• بلاکچین کنسرسیوم (Consortium Blockchain)

شبکه بلاکچین کنسرسیوم، یک نسخه نیمه متمرکز از بلاک چین است که توسط سازمان‌ها اداره می‌شود. این نوع بلاکچین به ویژه در مواردی که چندین سازمان یا شرکت نیاز به همکاری و تعامل با یکدیگر دارند، به عنوان یک راهکار مؤثر ظاهر می‌شود. این شبکه به افراد این امکان را می‌دهد که در یک فضای مشترک فعالیت کرده و اطلاعات را با اطمینان و امانت کامل به اشتراک بگذارند.

الگوریتم اجماع در بلاکچین کنسرسیوم متفاوت از الگوریتم‌های بلاکچین عمومی است و وظایف و قوانین آن بین نودها توسط مدیران گروه تعیین می‌شود. امنیت بالا و مقیاس‌پذیری فراوان از ویژگی‌های این بلاکچین است که در مقایسه با بلاکچین عمومی برجسته است. علاوه بر این، کارایی بیشتری نیز به ارمغان می‌آورد و به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که در محیط‌های همکاری، به بهترین شکل از این فناوری استفاده کنند.

• بلاکچین هیبرید (Hybrid Blockchain)

بلاکچین هیبرید، یک ترکیب هوشمندانه از بلاکچین‌های عمومی و خصوصی است که از مزایای هر دو دسته به نحو موثر بهره می‌برد و نقاط ضعف آن‌ها را به حداقل می‌رساند. در این نوع بلاکچین، اعضای شبکه با اختیارات مسئول کنترل کننده‌ی آن می‌توانند به شبکه ملحق شده و حداکثر سطح فعالیت خود را تعیین کنند.

درک مهمی که باید داشته باشیم این است که عضویت در این شبکه برای عموم آزاد نیست و مسئولان بلاکچین هیبرید تصمیم می‌گیرند که زمانی که تراکنش‌ها و فعالیت‌های دیگر در شبکه نمایش داده شود یا خیر. این نوع بلاکچین در برابر حمله ۵۱ درصدی ایمن بوده و قوانین آن بر اساس نیازها قابل تغییر است. این بلاکچین نه تنها مقیاس‌پذیری بیشتری نسبت به بلاکچین عمومی دارد بلکه حریم خصوصی نودها نیز در این شبکه حفظ می‌شود.

• کراس چین (Cross-Chain)

یکی از بهترین راهکارها برای تسهیل همکاری میان شبکه‌های بلاک چین، اعتماد به فناوری کراس چین است. این تکنولوژی نوظهور، انتقال ارزش و داده را میان دو یا چند شبکه بلاک چین را ساده و قابلیت تبادل اطلاعات بین این شبکه‌ها را آسان می‌کند.

با استفاده از این پروتکل، کاربران بدون واسطه می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و در نهایت بلاکچین‌هایی که از شباهت با یکدیگر برخوردارند، ارزش و داده را به اشتراک بگذارند. این فناوری بر اساس اصل اتمی عمل می‌کند و توانایی سازگاری مناسبی بین چندین بلاکچین را به دنبال دارد. توانایی این تکنولوژی در ایجاد اتصالات قوی و کارآمد بین شبکه‌های مختلف، یکی از نقاط قوت حیاتی برای توسعه هوشمندانه شبکه‌های بلاک چین است.

• مکانیسم اجماع (Consensus Process)

مکانیزم اجماع یک الگوی مورد استفاده توسط گروهی از افراد برای انجام تصمیمات است. به عنوان مثال، در شبکه بیت‌کوین، تاریخچه تراکنش‌ها در بلاک‌چین به‌طور مداوم به‌روزرسانی می‌شود تا تراکنش‌های جدید و موجودی‌های کاربران را دقیقاً نمایان کند. این فرآیند از مکانیزم اجماع به نام گره‌ها استفاده می‌کند که مسئول نگهداری دفتر کل بلاک‌چین هستند و در زمان اجرای تراکنش به توافق مشترک می‌رسند.

در این مکانیزم، افرادی که به طور کامل یکدیگر را نمی‌شناسند و ارتباط مستقیمی با هم ندارند، در یک سیستم اجماعی که حاوی پاداش‌ها و مجازات‌های مالی می‌باشد، با یکدیگر به توافق می‌رسند. این سیستم جلب توجه افراد به انجام تراکنش‌ها و نگهداری از امنیت بلاک‌چین است. به کمک این مکانیزم اجماع، اطمینان حاصل می‌شود که تصمیمات گروه به شکل موثری اجرا شده و سیستم به طور پایدار و با قدرت ادامه پیدا کند.

بیشتر بخوانید: بهترین کیف پول بیت کوین برای ایرانیان

• بلاک (Block)

بلاک یک مجموعه از تراکنش‌هاست که توسط ماینرها با دقت بررسی و تایید می‌شود. این بلاک‌ها با یکدیگر ترکیب شده و بلاک‌چین را تشکیل می‌دهند، به عنوان یک پایگاه داده که تمام معاملات انجام شده در آن ثبت می‌شود و هر بلاک در آن به عنوان یک واحد ثبت اطلاعات عمل می‌کند. این حاوی اطلاعات تراکنش‌ها و جزئیات اتصال بین بلاک‌ها به یکدیگر می‌باشد.

مشخصات بلاک از قبیل حجم آن، تعداد تراکنش‌های داخلی، زمان مورد نیاز برای ثبت بلاک، و دیگر جزئیات بستگی به نوع بلاک‌چین مورد استفاده دارد. هر بلاک دارای رکوردهای ثابت و غیرقابل تغییری است و تا زمانی که به ظرفیت خود پر نشده باشد، تمام معاملات را به‌صورت دائمی نگه می‌دارد. این ویژگی تضمین می‌کند که هر تراکنش و اطلاعات مربوط به آن در بلاک‌چین به صورت دائمی ثبت و نگهداری شود.

• ارتفاع بلاک (Block Hight)

تعداد بلاک‌ها که قبل از بلاک مورد نظر در بلاک‌چین واقع شده‌اند، به عنوان ارتفاع بلاک شناخته می‌شود. به عنوان مثال، برای بلاک ابتدایی که با ارتفاع ۰ نمایان می‌شود، اصطلاح بلوک پیدایش نیز متداول است. این ارتفاع نشان‌دهنده مکان بلاک در توالی چندین بلاک در بلاک‌چین است، هر کدام از این بلاک‌ها یکی از لحظات مهم در تاریخچه بلاک‌چین را نمایان می‌سازد.

• جستجوگر بلاک (Block Explorer)

جستجوگر بلاک، ابزاری حیاتی در دنیای بلاک‌چین است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا تعداد بلاک‌ها را که قبل از بلاک مدنظر در بلاک‌چین وجود دارند، بررسی کنند. این تعداد بلاک که به عنوان ارتفاع بلاک شناخته می‌شود، نشان‌دهنده مکان بلاک در توالی بی‌پایان بلاک‌ها در بلاک‌چین است. به عنوان مثال، ابتدایین بلاک با ارتفاع ۰ نمایان می‌شود و به آن به عنوان بلوک پیدایش نیز اشاره می‌شود. هر یک از این بلاک‌ها یک لحظه مهم و اساسی در تاریخچه بلاک‌چین را نمایان می‌سازد. استفاده از اصطلاحات مناسب و دقیق در جستجوگر بلاک به کاربران کمک می‌کند تا به‌راحتی در تاریخچه بلاک‌چین حرکت کرده و اطلاعات مورد نیاز خود را به‌سرعت و دقت دریافت کنند.

• وایت پیپر (Whitepaper)

وایت پیپر یا سفیدنامه، یک گزارش جامع است که توسعه‌دهندگان در آن به تشریح جزئیات پروژه یا سیستم خود می‌پردازند. این سند اساسی برای هر پروژه ارز دیجیتال می‌باشد و توسط توسعه‌دهندگان منتشر می‌شود تا تکنولوژی مورد استفاده خود را به عنوان یک استاندارد عمومی معرفی کنند. بخش اصلی وایت پیپر به بیان اهداف پروژه و مساله‌ای که این پروژه برای حل آن طراحی شده است، می‌پردازد. تیم پروژه در این بخش با معرفی مساله موجود و معرفی تکنولوژی خود، راه‌حل ارائه شده برای حل مشکل را شرح می‌دهد.

وایت پیپر همچنین به مشکلاتی که توسعه‌دهندگان قصد حل آن‌ها با استفاده از رمزارز خود را دارند، اشاره می‌کند. در واقع، یک وایت پیپر خوب شامل نقشه راه پروژه، جزئیات اقتصادی مرتبط با توکن یا کوین پروژه، اعضای تیم مدیریتی و سرمایه‌گذاران پروژه است. این سند معمولاً به عنوان نسخه مارکتینگ پروژه نیز شناخته می‌شود و برای جلب توجه عموم به پروژه استفاده می‌شود.

• الگوریتم (Algorithm)

دستورالعمل‌های ریاضی به وسیله کدگذاری به اجرا درآمده و با پیاده‌سازی توسط نرم‌افزارهای کامپیوتری، نتایج مطلوبی را خلق می‌کنند. اصطلاح الگوریتم در انواع وایت‌پیپرها و نقاط ضعف و قدرت توکن‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد.

• الگوریتم اثبات کار (Proof of Work)

الگوریتم اثبات کار یک نوع مکانیسم اجماعی است که به منظور جلوگیری از حملات هرزنامه‌ای و جلوی وقفه در دسترسی کاربران مجاز به شبکه رایانه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از ویژگی‌های برجسته این سیستم، عدم تقارن آن است؛ به این معنا که فرستنده پیام برای تولید آن به یک بازه زمانی نیاز دارد تا اثبات کند که یک کار خاص انجام شده است. با این حال، گیرنده قادر است در یک زمان بسیار کوتاه تایید کند که کار توسط فرستنده به انجام رسیده است.

• الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake)

الگوریتم اثبات سهام به عنوان یک جایگزین نوین برای الگوریتم اثبات کار شناخته می‌شود که به منظور حل مشکلات موجود در الگوریتم اثبات کار طراحی شده است. در این الگوریتم، به جای استخراج، شما باید مقداری سهام یا سکه داشته باشید. به عبارت دیگر، اگر ۱۰ درصد از سهم یا سکه در اختیار داشته باشید، احتمالاً استخراج بلوک بعدی توسط شما نیز ۱۰ درصد خواهد بود.

برخلاف الگوریتم اثبات کار که برای انجام محاسبات پیچیده رمزنگاری و حل چالش‌های پردازش نیازمند توان پردازش بسیار زیادی است، در الگوریتم اثبات سهام، این توان پردازش به صورت متوازن با مقدار سهام در اختیار شما قرار می‌گیرد. این معمولاً به صرفه‌جویی در مصرف برق منجر می‌شود که یکی از دلایل اصلی معرفی الگوریتم اثبات سهام به عنوان یک گزینه صحیح محسوب می‌شود.

• همتا به همتا (Peer 2 Peer)

در شبکه همتا به همتا، کامپیوترها، خریداران، و فروشندگان ارزهای دیجیتال بدون نیاز به واسطه سومی، به صورت مستقیم با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. در این روش، هیچ نهاد واسطه‌گر متمرکزی برای بررسی تراکنش‌ها و اطلاعات وجود ندارد و اطلاعات به طور مستقیم بین کاربران منتشر می‌شود.

در سیستم‌های متمرکز مانند بانک‌ها، هنگام انجام یک تراکنش، اطلاعات تراکنش ابتدا به سرورهای مرکزی بانک ارسال می‌شود و بانک اطلاعات حساب‌های طرف فرستنده و گیرنده را بررسی می‌کند. در صورت امکان انجام تراکنش، آن تایید می‌شود و مبلغ مورد نظر به حساب گیرنده منتقل می‌گردد.

در بسیاری از شبکه‌های متمرکز مانند شبکه‌های اجتماعی، انتقال داده به این شکل انجام می‌شود. اینجا تایید اطلاعات توسط یک سیستم غیرمتمرکز، که توسط کاربران در سراسر دنیا اداره می‌شود، صورت می‌پذیرد و یکی از ویژگی‌های کلیدی رمزارزها، قابلیت انجام تراکنش‌های همتا به همتا با اطمینان است.

جمع‌بندی از اصطلاحات پایه ارزهای دیجیتال

در این مطلب به صورت کامل اصطلاحات پایه ارزهای دیجیتال را به شما عزیزان معرفی کردیم. در صورت وجود هرگونه سوال، پرسش خود را در بخش نظرات همین صفحه مطرح کنید تا پاسخ خود را در اولین فرصت دریافت نمایید.